Loneitu Hriat Tur Puanchhuahna
Thlai chi hrang hrang kan chinga, kan chin hun leh kan chinna leilung pawh a inang lo thei hle hlawm a.
Kan enkawl dan pawh inang lo tak tak a ni bawk. A thenin leithate pein, tha takin tuiin an chawm a,
rannung leh natna lakah pawh uluk takin an veng a, damdawi an mamawh leh tul angte an hmang thin.
Chumai a ni lova, thlai chi hrang hrang kan chin zingah pawh variety hrang hrang a awm a. High
Yielding Variety(HYV) emaw Improved Variety kan tihte, local variety te leh hybrid te thlengin kan ching ve ta.
Kan thlai chin chi hrang hrang buh lam chi vaimim thlengin (cereals), be lam chi (pulses), hriak nei
thlai (oilseeds), Fu , chawhmeh thlai chi hrang hrang (vegetables), chawhmeha hman ve tho, mahse chawhmeh
dang tituitu atana hman (spices), thei lam leh lei hnuaia zung leh bul nei thlai (bulb &tubers) leh pangpar
chenin an thar hlawk dan hre tura area zimte thlanga thar zat ena experiment kan tih hi Crop Cutting
Experiment a ni. A tlangpui thuin sqm 1(1mx1m), sqm4 (2mx2m), sqm 25 (5mx5m) a zau atangtein thlai thar
kan la a, hectare 1 a zau emaw a aia zauva thar thei zat chhut chhuah nan hman a ni.
Thlai hmun unit khat a zau a mi(e.g Sqm 1 emaw sqm4) thlai sengin a theih ang anga then thianghlim a ni
a. A buk rih zawng emaw a tam lam emaw chhiar hnuah hectare khat emaw a aia tama a thar theih zat
a chhut theih. Chutiang a nih loh pawhin kan lo leh huan zau zawng (sqm) kan hriat phei chuan a pumpuia
a thar zat kan hisap thei ang. Thlai thenkhat chu seng hnua thenfaia, phorova chhut chi a ni a, a then
erawhchu denfai emaw khehfaia chhut chi a awm. Hectare 1 a zau kan tih hi 10,000 sqm a ni a, acre 1 a
zau erawh chu 4000 sqm a ni thung. Acre 2.5(4000+4000+2000=10000) hi Hectare khat a ni. 5mx 5m=25sqm a
kan buhfai thar zat hi kg7 ni ta se, hectare 1 a kan thar zat tur chu kg 2800(28qtl or 2.8 ton) a ni.
A awmzia chu Hectare 1, 10000sqm hi 25 sqm in sem ila, hectare 1 hmun engzata then a mi nge tih kan hre
phawt anga, chu chu hmun 400 a ni(10000/25=400). 25sqm a kg 7 a thar chuan hmun 400 (1Ha) ah chuan kg
2800 emaw 28.00qtl or 2.80MT a lo ni ang. He hectare factor a leh dan hi hriatthiam a ngai.
Kan chhut chhuah duh a zirin kan thlai thalai ber lak a ngaih hun a awm thei a, a chhelai ber lak a
ngaih hun pawh a awm thei ang. Amaherawhchu a tlangpui thuin a laihawl emaw a vantlang, a thalai
leh chhelai pawh kep vek thei tur lak a ni ber, chu chu Representative Sample a ni.
Champhai zawl leh district chhung hmun hrang hranga buh thar dan chhut nana Crop Cutting Experiment
result table 12 ah tarlan a ni. Sample lakna chu 5mx5m (25sqm) leh 2mx2m (4sqm) a ni a. Buh lakte
chu a tin zat te, a hring thar (green wt), phoro (dry wt) leh dena thlei fai hnu (rice) a a buk
zatte chhinchhiah vek a ni.